Lao động trẻ còn thờ ơ với an toàn và sức khỏe nghề nghiệp

Sáng 13/9, tại Hà Nội, Cục An toàn lao động (Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội) phối hợp với ILO tổ chức Hội thảo tham vấn ba bên trình bày kết quả khảo sát kiến thức, thái độ và hành vi về an toàn và sức khỏe nghề nghiệp tại Việt Nam.Hội thảo nằm trong khuôn khổ các hoạt động của Dự án “Xây dựng môi trường an toàn và sức khỏe cho người lao động - An toàn và Sức khỏe cho lao động trẻ” – SafeYouth@Work của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) nhằm cải thiện điều kiện an toàn và sức khỏe nghề nghiệp cho lao động trẻ.
Lao động trẻ thiếu kỹ năng về an toàn
Ông Wayne Bacele, chuyên gia giám sát của ILO cho biết, nhằm cải thiện điều kiện an toàn và sức khỏe nghề nghiệp cho lao động trẻ, một nghiên cứu đã được thực hiện để tìm hiểu về thực trạng kiến thức, thái độ và hành vi về an toàn và sức khỏe nghề nghiệp của lao động trẻ trong ngành nông nghiệp và các làng nghề ở tỉnh Phú Thọ, Hưng Yên và TP Đà Nẵng.
ILO ước tính hàng năm có khoảng trên 2,3 triệu người chết liên quan đến thương tích và bệnh nghề nghiệp, trong đó có khoảng trên 350.000 người chết do tai nạn lao động và khoảng 2 triệu người chết do bệnh nghề nghiệp. Ngoài ra, hơn 313 triệu người lao động gặp phải tai nạn lao động tuy không gây tử vong, nhưng cũng để lại thương tích nặng nề và mất đi khả năng lao động.
Tuy nhiên, các nghiên cứu đã cho thấy lao động trẻ ở độ tuổi từ 15 đến 24 có tỉ lệ thương tích lao động và bệnh nghề nghiệp cao hơn 40% so với người lao động lớn tuổi. Có rất nhiều yếu tố dẫn đến sự cố mất an toàn trong lao động mà người lao động trẻ phải chịu, như điều kiện việc làm, thiếu kỹ năng và kiến thức cũng như chưa có tiếng nói về vấn đề an toàn. Nhiều bằng chứng khác cho thấy đây là nhóm đối tượng có xu hướng tuân thủ các quy định an toàn thấp hơn, như không thực hiện các bước đảm bảo an toàn và không quan tâm tới các quy trình an toàn trong lao động.  
“Phát hiện của nghiên cứu cũng đã nêu bật những khoảng trống về kiến thức và thái độ trong ngành nông nghiệp và các làng nghề. Đây cũng chính là nơi tạo ra các rào cản chính và các lĩnh vực cần cải thiện để nâng cao thái độ và hành vi an toàn và sức khỏe nghề nghiệp trong nông nghiệp và các làng nghề nhằm đem lại lợi ích cho lao động trẻ ở Việt Nam. Lao động trẻ, nhất là trong khu vực nông nghiệp, thiếu nhận thức và các khái niệm về an toàn lao động cơ bản. Nhiều lao động trẻ và người sử dụng lao động trẻ không hiểu biết nhiều về pháp luật ATVSLĐ và các thể chế có liên quan” – ông Wayne Bacele nhấn mạnh. ILO đưa ra dẫn chứng: Trong nông nghiệp, lao động trẻ và người sử dụng lao động trẻ vẫn không hiểu sâu về các bước cần thực hiện để giảm bớt rủi ro trước tác hại lâu dài của thuốc trừ sâu. Ở các làng nghề, người sử dụng lao động thường đánh giá thấp nguy cơ phát sinh từ những máy móc không được bảo dưỡng, bảo trì đầy đủ và nhu cầu về thiết bị bảo hộ. Nhiều lao động trẻ tin rằng họ sẽ không bị ảnh hưởng bởi sự cố liên quan đến công việc. Tương tự, người sử dụng lao động cũng không cần phải quan tâm đến an toàn và sức khỏe nghề nghiệp vì chưa bao giờ xảy ra tai nạn tại nơi làm việc của họ.
Hướng tới lĩnh vực lao động phi chính thức
Theo ông Hà Tất Thắng, Cục trưởng Cục An toàn lao động, tại Việt Nam, vấn đề vệ sinh an toàn lao động và sức khỏe nghề nghiệp rất được coi trọng trong lĩnh vực có quan hệ lao đông. Ngành Lao động – Thương binh và Xã hội đã triển khai nhiều dự án, chương trình đem lại hiệu quả rõ rệt, giảm thiểu tai nạn lao động. Trong đó phải kể đến dự án an toàn và sức khỏe Youth (SafeYouth@Work) sẽ được thực hiện tại Việt Nam đến tháng 12 năm 2018 với sự hợp tác của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội. Dự án nhằm cải thiện sự an toàn và sức khỏe nghề nghiệp của người lao động, đặc biệt của lao động trẻ từ độ tuổi 15-24 và phát triển văn hóa phòng ngừa tại Việt Nam.
Năm 2015, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã lần đầu tiên thông qua Luật An toàn, vệ sinh lao động tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIII. Cùng với đó, Chính phủ cũng đã giao cho Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội tham mưu xây dựng, trình Chính phủ ban hành 03 Nghị định và nhiều thông tư hướng dẫn thi hành Luật để đảm bảo thực thi các quy định của Luật ATVSLĐ có hiệu lực từ ngày 1/7/2016.
Ngày 14/4/2017, Cục An toàn lao động tham mưu cho Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội trình Chính phủ ban hành Nghị định số 44/2017/NĐ-CP quy định mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc vào quỹ bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp: giảm mức đóng cho doanh nghiệp dưới 1%; bảo hiểm với đối tượng không có quan hệ lao động với sự hỗ trợ của Nhà nước.
Tuy nhiên, ông Hà Tất Thắng nhấn mạnh, đang tồn tại một khoảng trống về kiến thức và thái độ về an toàn lao động trong lĩnh vực phi chính thức, nơi không có quan hệ lao động. Do đó, cần nâng cao nhận thức cho lao động trẻ, đặc biệt trong nông nghiệp, để họ hiểu sâu hơn về các khái niệm về an toàn và sức khỏe nghề nghiệp cơ bản, ngoài việc sử dụng các thiết bị an toàn. Đào tạo và thông tin cho lao động trẻ cần nhấn mạnh hậu quả tiêu cực của các sự cố an toàn lao động cũng như hướng dẫn về các yêu cầu để có an toàn và sức khỏe nghề nghiệp tốt hơn.
“Hiện nay chúng tôi đang xem xét tham mưu đệ trình Chính phủ ban hành quy định áp dụngđối với khu vực không có quan hệ lao động. Đây là vấn đế rất khó nhưng chúng tôi vẫn phải quyết tâm, bởi có như vậy người lao động mới được bảo vệ” – ông Hà Tất Thắng khẳng định.